Parels, parels, parels
 

  Tahiti parels in een oester

We hebben allemaal wel eens parels gezien. Misschien had een oma of een tante een mooi parelsnoer, misschien draag je ze zelf wel of heb je ze wel eens cadeau gedaan aan een speciaal persoon. Door hun aparte vormen, kleurrijke schakeringen en mooie glans spreken ze tot de verbeelding.
 

Geschiedenis

In de geschiedenis komen parels over de hele wereld voor. De oude Egyptenaren kenden al parels en ook bij opgravingen in Mexico zijn parels gevonden die stammen uit de tijd van 2500 jaar voor Christus. Ook bij de opgravingen in Pompeï zijn parels gevonden. Er wordt gedacht dan parels al 6000 jaar door mensen worden gedragen en of gebruikt.
 

Sierwaarde

Parels komen veel voor in sieraden. Parelcollier en sieraden met kwalitatief goede parels waren in de 19^e eeuw zeer kostbaar. De colliers bestonden uit onregelmatige maar natuurlijke parels. Met het kweken van parels werden parels bereikbaar voor een groter deel van de bevolking. Ze werden dan ook meer gebruikt en maakten soms onderdeel uit van een parure. Een parure is een set van sieraden die ontworpen zijn om samen gedragen te worden. Denk hierbij aan een (parel)collier, oorbellen of oorknoppen, een broche en één of twee armbanden.

Parels komen vooral ook in beroemde sieraden van koningshuizen voor. Ook het Nederlandse koningshuis heeft vele parels in zijn juwelen. Het betreft hier natuurlijke parels. Ze zijn zeldzaam, uniek en kostbaar. Vanaf begin 1600 zijn er verschillende kostbare parels verworven, onder ander door huwelijken en overerving. Maxima is de enige die tot nu toe juwelen met gecultiveerde parels draagt. Dat maakt ze overigens niet minder bijzonder dan de parels uit de Oranje collectie.



Máxima met draagt cultivé parels
 

‘Alternatief’ gebruik van parels

Parels werden niet alleen gebruikt voor hun sierwaarde. Zo gebruikte men de parels in India als Talisman en beschouwden de Romeinen ze als symbool van wijsheid, kracht en geluk. Het, in onze ogen ‘alternatieve’ gebruik van parels ging nog verder. De Mongolen waren ervan overtuigd dat een afkooksel van parels de kracht van mannen vergroot en gebruikten de Chinezen de parels in de geneeskunde.
 

Kostbaar

Zoals je misschien wel weet waren parels vroeger erg kostbaar. Ze werden gevonden in pareloesters die door parelduikers, ook wel parelvissers genoemd, werden opgedoken uit onder andere de Indische oceaan en de Perzische golf. De Parelduikers haalden de oesters naar boven waar ze aan land gebracht werden en geopend werden. Men hoopte mooie en vele parels aan te treffen in het schelpdier. Ze komen in wilde oesters echter zelden voor. In 1000 kg schelpen trof men echter maar zo’n 3 á 4 parels van goede kwaliteit aan.

Om deze pareloesters te vinden moesten de duikers meestal op grote diepten zoeken, vaak tot 12 meter. Soms moesten ze echter dieper zoeken; tot 40 meter onder water. Dat duiken gebeurde zonder geavanceerde middelen. Ze smeerden hun huid in met vet zodat ze warm bleven, propten vette lappen in hun oren en zetten een klem van schildpad op hun neus. Ze zwommen naar beneden op hun eigen longinhoud. Zuurstof tekort op grote diepte was één van de gevaren van het parelduiken. Mét het risico van caissonziekte (ook wel decompressieziekte of duikersziekte genoemd) als de duikers naar de oppervlakte zwommen is het parelduiken ongezond en gevaarlijk. Dit alles bij elkaar zorgde ervoor dat een parel zeer kostbaar was.
 

Knopen

Deze grote waarde van de parels hebben er ook voor gezorgd dat het ‘knopen’ van parels en later ook edelstenen is ontstaan. Je kan je voorstellen dat het risico van verlies van parels bij het kapot gaan van het snoer erg groot is. Om de parels veilig te stellen legde men tussen elke parel een knoopje. Zo kon er bij het breken van het snoer hooguit één kostbare parel verloren gaan.
 

Anders dan edelstenen zijn parels van organisch materiaal. Ze worden gevormd in bepaalde schelpdieren. Dat kan in oesters zijn maar inmiddels komen de meeste parels uit mosselen. In de oesters ontstaan ze als reactie op ‘vervuiling’ dat de schelp is binnengedrongen. Over het algemeen kan de oester haar schelp ook weer zuiveren maar in sommige gevallen niet. Als bijvoorbeeld een zandkorrel tussen de schelp en de mantel (de oester zelf) komt of zelfs in het inwendige van de mantel zal het weekdier omsluiten met laagjes parelmoer.
Parelmoer is vooral koolzure kalk met organische hoornstof, ook wel conchyne genoemd. Deze conchyne kit de concentrische, om een kern gerangschikte, microkristallen van kalk aan elkaar. Hoewel de hardheid van een parel op de hardheidsschaal van Mohs slechts 2,5 tot 5 is zijn parels wel sterk. Je kan ze eigenlijk niet met de hand kapot maken. Om je een beeld te vormen; het hardste materiaal op aarde is diamant wat op 10 staat op de schaal van Mohs en het zachtste materiaal, kalk, staat op 1.
De chinezen hebben dit ontstaansproces al rond de 13^e eeuw ontdekt en daar handig gebruik van gemaakt. Zij stopten zelfs voorwerpen in de vorm van Boeddha beeldjes tussen de schelp en het weekdier. Dit was het eerste kweekproces van parels.
 

In 1896 patenteerde de Japanner Kokichi Mikimoto deze manier van kweken. Hij legde een korreltje parelmoer in een oester. Na twee jaar, of meer, kan de ontstane parel geoogst worden. Dit heet een zoutwater parel.

Inmiddels worden bijna alle parels gekweekt. Dat geldt ook voor parels met mooie exotische namen zoals Akoya parels, Zuidzee parels, Tahiti parels en Zee van Cortés parels. Deze namen geven de oorsprong van de parels aan en worden gekweekt in zowel oesters als mosselen.
In de mossel brengt men geen parelmoer in maar mantelweefsel. Dit lost op waardoor de zoetwater parels geen kern hebben en geheel van parelmoer zijn. Dit is ook veel lucratiever omdat de mossel in twee tot drie jaar tijd wel twintig tot zestig parels kan maken terwijl de oester in dezelfde tijd hooguit één tot twee parels maakt. De ‘implantaten’ hiervoor worden dan ook in een laboratorium in de oesters ingebracht. Dit doet men heel voorzichtig. Een oester gebuikt men dan ook meerdere malen voor het maken van een parel. Het implanteren van weefsel in de mossel gebeurt gewoon op de parelfarm zelf. Bij het oogsten van de parels gaan de mosselen dood. Het mantelweefsel wordt weer gebruikt als implantaat in andere mossels.



Mikimoto aan het werk
 

Heb je zelf parels? Ongeacht of het een armbandje van een paar tientjes is of een collier van een paar honderd euro, je wil natuurlijk lang van je parels kunnen genieten. Daarom is het van belang om goed voor je parels te zorgen. Deze organische schatten zijn erg kwetsbaar. Dat betekent dat je zeep, haarlak en parfum vermijdt als je de parels draagt. Deze stoffen zijn schadelijk voor de parels en maken de parels dof. Dit geldt eigenlijk ook voor de meeste make-up. Maak na het dragen de parels altijd schoon met een zachte doek. Parels zijn echt een luxe product. Doe ze pas om als je verder helemaal klaar bent met uw make-up en haar. Vermijd het dragen ervan bij douchen,zwemmen, sporten en zonnebaden. Periodiek kan je de parels schoon wrijven met een zachte ietwat vochtige doek. Hierdoor gaan je parels weer glanzen. Parels worden er ook mooier op als ze vaak gedragen worden. Het vocht en huidvet dat ervoor zorgt dat je huid gezond blijft hebben hetzelfde effect op je parels. Parels die je niet draagt kan je het beste op kamertemperatuur bewaren, liefst in het donker en in een zachte doek om beschadigingen door andere sieraden te voorkomen. Als je ze lange tijd niet gedragen hebt kan je ze met een zachte doek met een druppel olijfolie opwrijven.

Tot slot; geniet van het dragen van je parels!